Od autora    Prolog    
  Część I    Część II    Część III    Część IV    Część V    
  Część VI    Część VII    Część VIII    Część IX    Część X    
  Posłowie    

     Boję się, czy Czytelnicy śledzący dzieje historyczne miasta nie mają już dosyć, a tymczasem zbliżamy się do kulminacyjnego momentu. Toteż jeszcze trochę koncentracji uwagi i skupienia, a obraz przeszłości Głuszycy będzie tym pełniejszy i wyrazistrzy.
     Przypominamy sobie z ostatniego odcinka spontaniczny, pełen rozmachu okres rozkwitu przemysłowego miasta w pięćdziesiątych i sześćdziesiątych latach XIX wieku. Zbudowane zostały w tym czasie fabryki wraz z infrastrukturą miejską, stanowiące zaczątek wszystkich dzisiejszych zakładów przemysłowych. Dalszy rozwój Głuszycy wiąże się z historią Zjednoczonych Niemiec w 1871 roku. Miasto rozbudowuje się dalej. W 1872 roku. powstaje własna drukarnia. Jest to chyba nader interesujące wydarzenie, zwłaszcza że drukowano tu lokalną gazetę. Nosiła ona tytuł "Wüstegiersdorfer Grenz-Bote" ("Głuszycki Goniec Graniczny") i była wydawana dwa razy w tygodniu jako gazeta dla Głuszycy, Jedliny Zdroju, Walimia i okolicznych wsi.
     Jako ciekawostkę mogę podać, że ostatnia strona gazety obfitowała w mnóstwo ogłoszeń, świadczących o aktywności kupieckiej, rzemieślniczej oraz bujnym życiu towarzyskim (zaproszenia na koncerty, bale, odczyty).
     W ogóle lektura tej gazety wywołuje konsternację, gdzie my jesteśmy ? Jak daleko nam jeszcze do tej żywej, pulsującej, prężnej atmosfery wczesno kapitalistycznego miasteczka ?
     W latach siedemdziesiątych wybudowano w mieście żłobek, szkołę 6-cio klasową dla dzieci robotników, powstały stawy (I, II, III), rozpoczęto tez budowę linii kolejowej z Wałbrzycha do Kłodzka, której uruchomienie miało miejsce w roku 1880. W tym też roku zakończono budowę ratusza (najprawdopodobniej w miejscu sklepu meblowego przy ul. Częstochowskiej - uległ on zniszczeniu). Głuszyca Dolna liczyła wówczas 3 599 mieszkańców, osiągając apogeum rozkwitu. Niestety, ostatnie dwudziestolecie XIX wieku przynosi znów regres w rozwoju miasta. W latach 1882 - 1884 miał miejsce kryzys gospodarczy, pracuje się "tylko" 10 godzin dziennie, następuje redukcja zatrudnienia, rozpoczyna się emigracja  "za chlebem" do Północnej Ameryki i Brazylii. W 1888 roku bracia Reinchemheim sprzedają swój zakład Juliuszowi Kauffmanowi, następuje połączenie obu zakładów w jedną fabrykę, poprawia się koniunktura. Wyrazem tego jest zwolnienie z przymusu płacenia za szkołę dla dzieci. Zakład Meyera Kauffmana - MK Textilwerke A-G wzbogaca się w nowe oddziały wykańczalni, farbiarni, przędzalni, stając się dużym zakładem włókienniczym. Śmierć Juliusza Kauffmana w roku 1890 nie wstrzymuje rozbudowy fabryki, którą przejmują jego spadkobiercy. Z historii miasta w tym czasie warto odnotować fakt połączenia Głuszycy Dolnej z Górną w jeden organizm miejski, co miało miejsce w roku 1895. W XX stulecie wkroczyła więc Głuszyca jako typowe, kapitalistyczne osiedle robotnicze, pełne kontrastów i nie rozwiązanych problemów.
     W toku rozbudowy fabryk nie troszczono się o zapewnienie odpowiednich warunków pracy. Rosnący w siłę ruch robotniczy, naciski związkowe i przykład innych fabrykantów spowodował zapewne, że na terenie zakładu wybudowano łaźnie dla pracowników.
     Warto zwrócić uwagę, że fabrykanci zapewnili sobie wyśmienite warunki mieszkaniowe, wznosząc obok zakładów neoklasycystyczne pałacyki otoczone parkami i cennymi okazami starodrzewu.
     I wojna światowa zahamowała rozbudowę fabryk, a wraz z nim i miasta. Wielu mężczyzn zaciągnięto do armii, wielu zginęło na froncie lub w niewoli. Po wojnie w okresie dwudziestolecia międzywojennego miejscowe fabryki stają się przestarzałe, nie wytrzymują konkurencji nowoczesnych technologii Zachodnich Niemiec, Anglii, Holandii. Miasto wyraźnie podupada.
     Gwoździem do trumny dla ludności staje się wielki kryzys gospodarczy lat 1929 - 1933. Spowodował on ograniczenie produkcji, masowe bezrobocie i wyludnienie miasta. Ożywienie gospodarcze w czasach hitlerowskich nie na wiele się zdało, ale wzrosły zamówienia rządowe na tkaniny dla Wermachtu.
     W ten sposób dotarliśmy z historią miasta do czasów współczesnych, wojennych i powojennych, przy czym chodzi już o II wojnę światową. Tym sprawom, bardzo zresztą ciekawym i zagadkowym, poświęcona będzie ostatnia część.